Het nieuwe CPB-rapport Keuzes in Kaart 2027–2030 zet een stap in de goede richting door menselijk kapitaal te introduceren. Maar de tabellen zijn hetzelfde gebleven, waardoor het onderwijs nog steeds vooral als kostenpost telt. Investeren in onderwijs lijkt daarmee financieel onaantrekkelijk, terwijl bezuinigen ‘rendabel’ oogt.
Politieke partijen die durven te investeren in onderwijs worden in dit model nauwelijks beloond, terwijl partijen die snijden voordeel lijken te halen. Dat geeft een vertekend beeld en doet geen recht aan wat onderwijs oplevert.
Brede maatschappelijke opbrengsten
Uit vele onderzoeken blijkt de onschatbare waarde van onderwijs. Naast economische waarde heeft het veel invloed op de maatschappij.
Onderwijs draagt bij aan:
- Sociale samenhang en democratische stabiliteit – onderwijs bevordert vertrouwen, betrokkenheid en verkleint de kans op criminaliteit.
- Gelijke kansen – investeren in basisvaardigheden en vroegschoolse educatie helpt achterstanden te verkleinen.
- Toekomstgerichte vaardigheden – onderwijs bereidt mensen voor op de digitale en groene transitie.
Waarom de CPB-doorrekening een stap verder moet gaan
De CPB-doorrekening laat zien dat structurele investeringen in onderwijs leiden tot meer menselijk kapitaal. Omdat de baten van onderwijs pas op de lange termijn zichtbaar worden, rekent het CPB deze effecten terecht over meerdere jaren door. Maar de traditionele tabellen geven daarmee geen volledig beeld; ze laten slechts een deel van de maatschappelijke waarde van onderwijs zien.
We roepen het CPB op om inzichtelijk te maken welke brede welvaartseffecten nu nog buiten beeld blijven. We vragen om een aanvullend scenario, waarin ook de andere lange termijnopbrengsten van onderwijs worden meegenomen. Dit geeft politici en kiezers een eerlijker beeld. Zo wordt zichtbaar dat investeren in onderwijs geen kostenpost is, maar een randvoorwaarde voor duurzame welvaart.
Welvaart van Nederland staat op het spel
De Stichting van het Onderwijs heeft zich in het verleden vaker uitgesproken over de toekomst van het onderwijs. Zonder investering is er geen toekomst voor het onderwijs. Kijk niet alleen naar wat het nu kost, maar kijk door de oogharen naar wat het ons in de toekomst oplevert. We roepen de politiek op om met ons mee te denken en te praten over hoe we gaan investeren in de toekomst van Nederland. Dat gesprek begint met een completer beeld van de waarde van onderwijs.
Stichting van het Onderwijs – (in samenwerking met studenten- en scholierenorganisaties), namens:
Freddy Weima, voorzitter (voorzitter PO-Raad)
Daniëlle Woestenberg, vicevoorzitter (voorzitter CNV Onderwijs)
Coba van der Veer. (voorzitter AOb)
Sam Verduijn ( bestuurder FNV)
Karin Straus (voorzitter AVS)
Adnan Tekin (voorzitter MBO Raad)
Henk Hagoort (voorzitter VO-raad)
Remko Littooij (voorzitter FvOv)
Maurice Limmen (voorzitter Vereniging Hogescholen)
Caspar van den Berg (voorzitter UNL)
Samen met scholieren- en studentenvakbonden:
Interstedelijk Studenten Overleg (ISO)
LAKS
Landelijke Studenten Vakbond (LSVb)